Tỷ giá USD/JPY là yếu tố then chốt quyết định JPY/VND
Đối với những người đang sinh sống tại Nhật Bản, tỷ giá giữa JPY (đồng yên Nhật) và VND (đồng Việt Nam) có mối liên hệ mật thiết với đời sống hằng ngày.
Đặc biệt, sự biến động của tỷ giá JPY/VND(1 JPY bao nhiêu VND) là một chỉ số quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền gửi về nước, giá trị tiền tiết kiệm và chi phí sinh hoạt.
Tuy nhiên, yếu tố lớn nhất quyết định tỷ giá JPY/VND lại chính là biến động của USD/JPY (1 USD bằng bao nhiêu JPY).
Thoạt nhìn, tỷ giá USD/JPY có vẻ như không liên quan gì đến cuộc sống của người Việt, nhưng trên thực tế, nó lại tác động mạnh đến giá trị của JPY/VND.
Bài viết này sẽ làm rõ cấu trúc vì sao JPY/VND lại bị chi phối bởi USD/JPY và giải thích cách mà sự biến động ấy ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta như thế nào.
Tỷ giá JPY/VND được hình thành như thế nào?
Tỷ giá JPY/VND không được xác định trực tiếp giữa đồng yên Nhật và đồng Việt Nam.
Trên thực tế, giao dịch ngoại tệ trực tiếp giữa JPY và VND là rất hiếm, và trong phần lớn trường hợp, tỷ giá được xác định gián tiếp thông qua đồng USD.
Cụ thể hơn, tỷ giá JPY/VND được hình thành dựa trên công thức “USD/VND(1 USD bao nhiêu VND) chia cho USD/JPY(1 USD bao nhiêu JPY)”.
Đây là một cấu trúc giao dịch theo hướng JPY → USD → VND, và trong thị trường tài chính, cơ chế này được gọi là “tỷ giá chéo” (cross rate).
Do đó, trong trường hợp tỷ giá USD/VND tương đối ổn định, sự biến động của USD/JPY sẽ ảnh hưởng gần như trực tiếp đến tỷ giá JPY/VND.
Tại sao tỷ giá USD/VND lại ít biến động?
Tỷ giá USD/VND – yếu tố gián tiếp hình thành nên tỷ giá JPY/VND – thường có xu hướng ổn định hơn so với USD/JPY.
Nguyên nhân chính là do Việt Nam áp dụng cơ chế “tỷ giá hối đoái thả nổi có quản lý”1.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) công bố tỷ giá trung tâm hàng ngày, và tỷ giá giao dịch thực tế trên thị trường chỉ được phép dao động trong phạm vi khoảng ±5% so với mức này.
(Từ tháng 10 năm 2022, biên độ đã được mở rộng từ ±3% lên ±5%.)
Với cơ chế này, tỷ giá USD/VND được kiểm soát chặt chẽ bởi ngân hàng trung ương, giúp hạn chế các biến động mạnh trong ngắn hạn.
Chính vì vậy, tỷ giá JPY/VND thường chịu ảnh hưởng nhiều hơn từ biến động của USD/JPY so với USD/VND.
Tại sao tỷ giá USD/JPY biến động mạnh?
Ngược lại,tỷ giá USD/JPY (đô la Mỹ/yên Nhật) biến động mạnh là do Nhật Bản áp dụng chế độ tỷ giá thả nổi, và tỷ giá này chịu ảnh hưởng bởi chính sách lãi suất của Mỹ, tình hình kinh tế, và các yếu tố địa chính trị.
Đặc biệt, từ năm 2020 đến 2024, do Mỹ tăng lãi suất một cách nhanh chóng, tỷ giá đã chuyển từ khoảng 106 yên lên hơn 150 yên cho mỗi đô la Mỹ, gây ra đợt mất giá mạnh của đồng yên. Đây cũng là một trong những chủ đề nóng trên các thị trường tài chính toàn cầu trong giai đoạn này.
Và chính sự biến động mạnh của USD/JPY sẽ lan truyền gần như trực tiếp đến tỷ giá JPY/VND.
Lý do là vì tỷ giá JPY/VND được xác định thông qua USD (theo công thức tỷ giá chéo), nên khi USD/VND ổn định, mọi biến động của USD/JPY sẽ phản ánh gần như nguyên vẹn lên JPY/VND.
Cái bẫy tỷ giá USD/JPY đang trực tiếp ảnh hưởng đến túi tiền của bạn
Hãy cùng nhìn vào một ví dụ thực tế.
Giả sử bạn đang sống tại Nhật Bản và mỗi tháng gửi 100.000 yên về cho gia đình.
Vào năm 2020, tỷ giá trung bình là khoảng 1 yên = 217 VND. Như vậy, 100.000 yên sẽ tương đương khoảng 21.700.000 VND2.
Tuy nhiên, đến năm 2024, tỷ giá đã giảm xuống còn khoảng 170 VND cho 1 yên. Cùng số tiền 100.000 yên lúc này chỉ còn đổi được khoảng 17.000.000 VND3.
Chỉ riêng sự thay đổi tỷ giá đã khiến số tiền gia đình bạn nhận được giảm đi khoảng 4.700.000 VND.
Trong khoảng thời gian này, tỷ giá USD/VND vẫn khá ổn định, trong khi USD/JPY lại biến động mạnh.
Cụ thể, tỷ giá trung bình USD/VND chỉ tăng nhẹ từ khoảng 23.226 VND vào năm 2020 lên khoảng 25.056 VND vào năm 2024 – tức tăng khoảng 7,9%45.
Ngược lại, USD/JPY đã tăng mạnh từ khoảng 106,8 yên năm 2020 lên khoảng 151,5 yên vào năm 2024 – tăng khoảng 44 yên, tương đương hơn 41%67.
Điều này cho thấy sự biến động mạnh của USD/JPY đã được phản ánh gần như trực tiếp vào tỷ giá JPY/VND, trong khi USD/VND gần như không thay đổi nhiều.
Việc bạn cảm thấy giá trị của đồng yên bỗng nhiên giảm sút không phải là ngẫu nhiên.
Thực tế, chính biến động giữa đồng đô la Mỹ và đồng yên Nhật đã ảnh hưởng qua nhiều tầng giao dịch và cuối cùng tác động đến quan hệ giữa yên và đồng VND.
Biết được sự thật này sẽ là yếu tố then chốt giúp bạn đổi tiền với tỷ giá có lợi hơn trong tương lai.
Từ nay, để đánh giá tỷ giá JPY/VND một cách chính xác, bạn không chỉ cần quan tâm đến tình hình kinh tế của Nhật Bản và Việt Nam, mà còn phải theo dõi cả tình hình kinh tế và chính sách tiền tệ của Mỹ.
Hiểu đúng về biến động của đồng yên: Nhìn từ tỷ giá USD/JPY
Như đã phân tích ở trên, việc đánh giá đồng yên Nhật là mạnh hay yếu – chỉ thực sự sáng tỏ khi chúng ta nhìn vào cách đồng yên biến động so với đồng đô la Mỹ.
Nếu thiếu góc nhìn này, việc xác định yên mạnh hay yếu cũng sẽ khó giúp dự đoán chính xác tác động đến tỷ giá JPY/VND.
Từ nay trở đi, khi thấy tin tức như “đồng yên mất giá”, chúng ta cần xác định rõ: đó là yên mất giá so với đô la Mỹ, hay so với đồng Việt Nam?
Chính góc nhìn này sẽ mang lại sự hiểu biết sâu sắc và chiến lược rõ ràng hơn trong các quyết định liên quan đến đổi tiền, chuyển tiền hay tiết kiệm.
Loạt bài viết chỉ mới bắt đầu
Bài viết này là phần đầu tiên trong loạt bài chuyên đề về “Tỷ giá trong cuộc sống ở Nhật Bản”.
Trong các phần tiếp theo, chúng tôi sẽ lần lượt giới thiệu các nội dung như:
・ Lịch sử tỷ giá USD/JPY: Tỷ giá này đã biến động ra sao trong quá khứ và điều gì đã gây ra sự thay đổi đó?
・ Cách đọc tỷ giá USD/JPY: Làm sao để hiểu được biểu đồ và các chỉ số kinh tế liên quan?
・ Gợi ý để dự đoán xu hướng tỷ giá: Cần theo dõi những yếu tố nào để dự đoán xu hướng trong tương lai?
Bằng cách theo dõi loạt bài viết này, bạn sẽ không còn dựa vào “cảm giác mơ hồ” để đánh giá tỷ giá JPY/VND, mà sẽ hiểu được cấu trúc hình thành của nó, từ đó nâng cao khả năng dự đoán với góc nhìn sâu sắc và chính xác hơn.
Nói cách khác, bạn sẽ tích lũy được kiến thức thiết thực để quyết định thời điểm tốt nhất khi đổi tiền hoặc gửi tiền về nước.
Hẹn gặp lại bạn trong kỳ tới!
Lưu ý: Mục đích của bài viết là cung cấp thông tin, không phải lời khuyên đầu tư.
